BECAYİŞ: Kamu Personelinin Esnek Çözüm Kapısı

Becayiş Nedir? Kamu Personeli Neden Karşılıklı Yer Değiştirme Yapar?

Becayiş, dilimize Farsçadan geçen beca kökünden türeyen ve karşılıklı yer değiştirme anlamına gelen bir terimdir. Sözlük anlamının ötesinde, memurların dilinden düşürmediği bu sistem, Türk kamu personeli mevzuatında hayati bir rol oynar.
Becayişi önemli kılan temel sebep, Devlet Memurları Kanunu kapsamındaki katı ve zorlayıcı tayin, atama ve görevlendirme koşullarının aksine, personele daha esnek bir yer değiştirme imkânı sunmasıdır.

Becayişin Hukuki Zemini ve Temel Şartları

Becayiş, yasal zeminini 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 73. Maddesi'nden alır. Kanun, bu sistemi şu temel kurala bağlar:
Aynı Kurumun başka başka yerlerde bulunan aynı sınıftaki memurları, karşılıklı olarak yer değiştirme suretiyle atanmalarını isteyebilirler. Bu isteğin yerine getirilmesi atamaya yetkili amirlerince uygun bulunmasına bağlıdır.
Bu tanıma göre, bir becayişin gerçekleşebilmesi için sağlanması gereken zorunlu becayiş şartları şunlardır:

Aynı Kurum Şartı: Yer değiştirecek personelin mutlaka aynı kurum çatısı altında çalışması gerekir. Kurumlar arası becayiş yapılamaz.
Aynı Sınıf ve Unvan Şartı: Personelin aynı sınıf ve aynı unvanı taşıması zorunludur. (Örneğin, bir Sağlık personeli sadece başka bir Sağlık personeli ile yer değiştirebilir.)
Amir Onayı: Talebin, atamaya yetkili amirler tarafından uygun bulunması gerekmektedir.
Hizmet Süresi (Kuruma Bağlı): Yeni atanan kamu personeli için kurumun belirlediği, genellikle 6 ay ila 1 yıl arasında değişen asgari bekleme süresinin doldurulması beklenir.

Neden Becayiş? Tayin Sürecindeki Engeller Nelerdir?

Geleneksel memur tayini süreçleri, memur isteklerini belli şartlara ve yoğun bir rekabete tabi tutar:
Zorunlu Hizmet: İlk ataması yapılan memurlar genellikle en iyi ihtimalle 4 yıl boyunca tayin tercihinde bulunamaz.
Puan ve Yarış: Personel, yer değiştirmek için çoğu zaman yüksek tayin puanı toplamak ve kendi unvanındaki diğer personellerle bir yarışa girmek zorundadır.
Kadro Kısıtı: Tercih edilen yerlerde mutlaka personel ihtiyacının olması şartı aranır.
İşte bu katı kuralların aksine, becayiş sisteminde tayin puanı zorunluluğu, derece kademe gibi şartlar aranmaz. Karşılıklı anlaşma sağlandığı takdirde süreç çok daha hızlı ve kolay ilerler.

Memurlar Neden Yer Değiştirmek İster?

Bir memurun yer değiştirme isteği, tek bir nedene bağlı değildir; hem basit hem de karmaşık insani motivasyonların sonucudur:
Ailevi Sebepler: Eş durumu, yaşlı anne/baba bakımı veya aile birliğinin sağlanması.
Sosyal ve Eğitim Olanakları: Çalışılan yerde sosyal alan yetersizliği, çocukların eğitim olanaklarına erişim zorluğu.
Mutluluk ve Verimlilik: Çalıştığı ortamda mutsuz olma, iklimsel koşullar veya kişisel verim isteği.

Becayişin Kurum ve Çalışana Faydaları

Becayiş etmek sistemi, çalışan ve kurum açısından tam anlamıyla bir kazan kazan kazan durumu yaratır:
Personel Sayısı Dengesi Korunur: Yer değiştiren memurun yerine, o memurun unvanında bir başka personel geldiği için, her iki kurumun da mevcut personel sayısında bir eksilme veya artış olmaz; kadro mevcudu aynı kalır.
Verimlilik Artışı: İstediği yere giden personel, aidiyet duygusu geliştiği için çalıştığı yerde daha mutlu olur ve bu durum doğrudan verimli personel anlamına gelir.
Kolay Uygulanabilirlik: Yer değiştiren memurlar aynı işi yapmaya devam ettiklerinden, kurum içi işleyişte aksama yaşanmaz.

Becayiş Nasıl Yapılır? Başvuru Süreci

Becayiş yapmak isteyen memurun atacağı ilk adım, kendisine uygun şartları taşıyan, aynı unvan ve aynı kurumda çalışan bir becayiş arkadaşı bulmaktır.

Anlaşma sağlandıktan sonra izlenecek adımlar:
Dilekçe Hazırlama: Her iki memur da kendi kurumlarına, becayiş yapmak istedikleri kişinin tüm kimlik ve görev bilgilerini içeren bir becayiş dilekçesi ile başvurur.
Kurum İçi İşlem: İlgili dilekçeler, memurun bağlı olduğu birim amirinden başlayarak silsile yoluyla atamaya yetkili amire iletilir.
Onay: Amir, gerekli şartların sağlandığını ve kamu yararına aykırı bir durum olmadığını tespit ettikten sonra talebi uygun bulur ve karşılıklı atama işlemi gerçekleştirilir.

Sonuç

İşin özü: Becayiş etmek, kamu personeli için hem mesleki hem de kişisel yaşam kalitesini artırmanın en pratik ve insani yoludur. O zaman hadi becayiş taleplerimizi becayiş sisteme girerek uygun yer değişikliklerini yapalım!